W tym roku, w pierwszych dniach sierpnia minęła 70 - ta rocznica śmierci Janusza Korczaka i jego podopiecznych w Obozie Zagłady w Treblince. Uczniowie naszej szkoły w dn. 13 września wzięli udział w wycieczce do Muzeum Walki i Męćzeństwa w Treblince (http://www.treblinka.bho.pl/) w celu uczczenia tej smutnej rocznicy. Wyjazd był także nagrodą dla harcerzy z 15 Wielopoziomowej Drużyny Harcerskiej "Wędrowcy" oraz uczennic biorących udział w zajęciach feryjnych. Organizacją wyjazdu zajęła się p. Anna Sadło.
Na miejscu czekał na nas pan przewodnik, który w interesujący i przejmujący sposób opowiedział nam historię zwiedzanych miejsc. Wędrówkę zaczęliśmy od Treblinki I - Karnego Obozu Pracy. Regułą było, że wszyscy nowo przybyli do obozu pracowali przez pewien czas w żwirowni. Więźniowie wykonywali najcięższe prace, polegające na wydobywaniu żwiru i ładowaniu do wagonów. W tej części obozu usytuowane było także Miejsce Straceń, gdzie grzebano zwłoki zmarłych podczas ciężkich prac, rozstrzeliwano rannych i wycieńczonych, skazanych na śmierć za wykroczenia obozowe, jak również przywożonych na to miejsce samochodami z Warszawy, najprawdopodobniej z Pawiaka, oraz z Sokołowa Podlaskiego.
Drugą część Obozu stanowi tzw. Treblinka II - Obóz Zagłady, który wybudowany został przez Niemców w połowie 1942 roku obok istniejącego w pobliżu karnego obozu pracy. Powstał w ramach „Akcji Reinhard”, mającej na celu fizyczną likwidację ludności żydowskiej.
"Granice byłego obozu zagłady oznaczono, ustawiając olbrzymie dwumetrowe kamienie. Brama wejściowa została upamiętniona dwoma betonowymi blokami Przez jej środek biegnie do rampy brukowana droga. Betonowe bloki prowadzące do rampy to symboliczne tory. Obok rampy znajduje się 10 kamieni z nazwami państw, z których przywożeni byli do obozu Żydzi. Od rampy do pomnika biegnie brukowana droga, która prowadziła do komór gazowych. Po obu jej bokach kamieniami zaznaczono rozbieralnie. Na wzgórzu wznosi się wysoki pomnik autorstwa Franciszka Duszeńki. Zbudowany jest z dużych bloków granitowych, które ułożeniem swoim przypominają Ścianę Płaczu w Jerozolimie. Frontowa ściana robi wrażenie pękniętej przez środek. Góra zwieńczona jest czapą, na której od frontu, czyli strony zachodniej, znajdują się porozrywane szczątki ludzkie oraz symbol zaczerpnięty z nagrobków żydowskich: błogosławiące dłonie. Od strony wschodniej widnieje menora, symbol judaizmu. Przed pomnikiem granitowy blok, jakby wyjęty z niego, z napisem: „Nigdy więcej” w językach polskim, hebrajskim, jidysz, rosyjskim, angielskim, francuskim i niemieckim. Pomnik jest symbolicznym grobowcem dla tych wszystkich, którzy tu zginęli. Za pomnikiem, w prostokątnym zagłębieniu, znajduje się upamiętnienie krematorium. Jest to wgłębiony prostokąt wypełniony czarnym bazaltem, tworzącym nieregularne skrzepy i sople. Wokół zagłębienia ustawiono kilkanaście lamp na ciekłe paliwo, które po zapaleniu do złudzenia przypominają, iż na tym miejscu płonął stos złożony z ludzkich ciał. Autorem tego upamiętnienia jest Adam Haupt. 22.000 m2 powierzchni zostało pokrytych betonem, na którym ustawiono 17 000 kamieni różnej wielkości. Beton ten przykrywa prochy pomordowanych tu ludzi.
Kamienie symbolizują macewy – nagrobki na żydowskim cmentarzu. Na 216 wypisano nazwy miast, z których przywożono tu Żydów. Początkowo było ich 130. Kolejne dopisano w 1998 r. dzięki wsparciu finansowemu Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie. Dopisane miejscowości pochodzą głównie z dawnego Okręgu Białystok, a więc terenów, które po II wojnie nie znalazły się w granicach Polski.
Wśród kamieni znajduje się upamiętnienie postaci Janusza Korczaka (Henryka Goldszmita) i dzieci. Jest to jedyne imienne upamiętnienie. Całość założenia przestrzenno-pomnikowego utrzymana jest w kolorze szarym. Beton i granit przypominając o prochach 800 tys. spoczywających tu ludzi.
Od 1983 r. teren byłych obozów, żwirownia, brama, czarna droga oraz tereny wokół nich tworzą Muzeum Walki i Męczeństwa w Treblince, które jest oddziałem Muzeum Regionalnego w Siedlcach."
Tekst opracowany na podstawie książki: E. Kopówka, Treblinka. Nigdy więcej, Siedlce 2002 r., s. 5-54
Opracowanie: Anna Sadło
Foto: Adrianna Borkowska
